Kerkenplan Kortrijk
De oude indeling van Parochies op stap naar een nieuwe Pastorale Eenheid
De gemeenteraad van onze stad heeft op de agenda van haar zitting van 1 april o.m. het ‘kerkenplan Kortrijk’ opgenomen. De goedkeuring van het kerkenplan door het gemeentebestuur van Kortrijk is de laatste stap die gezet wordt. Eerder was er de goedkeuring door de bisschop van Brugge en zijn beleidsploeg. De tekst van het kerkenplan is geschreven door de vier pastoors van Kortrijk, in nauw overleg met hun teams en kerkfabrieken, en met het diocesane beleid en het beleid van de stad Kortrijk.
Waarom een kerkenplan? In 2012 kwam vanuit de Vlaamse Regering de vraag om een kerkenbeleidsplan op te stellen. Iets eerder had de toenmalige bisschop van Brugge, Mgr. De Kesel in een pastorale brief opgeroepen om loyaal mee te werken met de burgerlijke overheid en waar nodig het aantal kerkgebouwen te verminderen. Hij vroeg uitdrukkelijk om overal werk te maken van de hergroepering van de bestaande parochies en federaties in ‘pastorale eenheden’. Zo werd in Kortrijk een ‘kerkenplan 1.0’ opgesteld en goedgekeurd (2017). Dit was een voorlopig document, met het engagement om tegen de zomer van 2018 een omvattend kerkenplan te maken.
Wat bevat ‘kerkenplan Kortrijk’? Ten eerste vinden we er een grondige beschrijving van de kerkgebouwen
van de gemeente Kortrijk (geschiedenis, architecturale betekenis, huidige toestand, situering in de omgeving, actueel gebruik van de kerk): hier heeft het architectenbureau Urbain uit Gent baanbrekend studiewerk verricht. Ten tweede hebben de pastoors van de pastorale eenheden Sint-Marcus (pr. Wim Seynaeve), Edith Stein (pr. Marc Dhondt) en Onze-Lieve-Vrouw van Groeninge (pr. Geert Morlion) en pr. Guido Cooman (pastoor van Sint-Elisabeth en Sint-Jan en van de federatie Hoog-Kortrijk), samen met hun teams en kerkfabrieken een nota geschreven waarin alle parochiekerken aan bod komen: het gaat om een onderbouwde visie op het toekomstig gebruik en functie van de kerkgebouwen. Waar nodig wordt omschreven hoe gestreefd zal worden naar nevenfuncties (we delen als kerk een kerkruimte met een andere gebruiker). In sommige gevallen wordt een herbestemming (= deze kerk zal niet meer dienen voor katholieke eredienst) onderzocht.
‘Kerkenplan Kortrijk’ is een degelijk document (zie binnenkort op de decanale website) dat een kader schetst waarbinnen verder gewerkt kan worden. Het gaat om grote lijnen die worden uitgezet en die nu in de komende jaren concreet gemaakt zullen worden. Het valt echt te hopen dat de gesprekken die zullen gevoerd worden, in dezelfde positieve sfeer en verstandhouding waarin ‘kerkenplan Kortrijk’ is ontstaan, mogen verlopen.
Het kerkelijke leven wordt hertekend: op korte termijn zijn er in de gemeente Kortrijk nog vier parochiale entiteiten, bestaande uit geloofsgemeenschappen (die vroeger zelfstandige parochies waren). In de loop van de voorbije gesprekken is het kerkelijke leven altijd het belangrijkste geweest: hoe organiseren we de parochiepastoraal zodat het gelovige leven voldoende kansen krijgt om vitaal en relevant te zijn? Het bisdom heeft gekozen voor ‘pastorale eenheden’. Binnen deze beleidskeuze kwam dan de vraag: wat hebben we nodig aan kerkgebouwen om een levende kerk te herbergen?
(deken Geert Morlion)
Waarom een kerkenplan? In 2012 kwam vanuit de Vlaamse Regering de vraag om een kerkenbeleidsplan op te stellen. Iets eerder had de toenmalige bisschop van Brugge, Mgr. De Kesel in een pastorale brief opgeroepen om loyaal mee te werken met de burgerlijke overheid en waar nodig het aantal kerkgebouwen te verminderen. Hij vroeg uitdrukkelijk om overal werk te maken van de hergroepering van de bestaande parochies en federaties in ‘pastorale eenheden’. Zo werd in Kortrijk een ‘kerkenplan 1.0’ opgesteld en goedgekeurd (2017). Dit was een voorlopig document, met het engagement om tegen de zomer van 2018 een omvattend kerkenplan te maken.
Wat bevat ‘kerkenplan Kortrijk’? Ten eerste vinden we er een grondige beschrijving van de kerkgebouwen
van de gemeente Kortrijk (geschiedenis, architecturale betekenis, huidige toestand, situering in de omgeving, actueel gebruik van de kerk): hier heeft het architectenbureau Urbain uit Gent baanbrekend studiewerk verricht. Ten tweede hebben de pastoors van de pastorale eenheden Sint-Marcus (pr. Wim Seynaeve), Edith Stein (pr. Marc Dhondt) en Onze-Lieve-Vrouw van Groeninge (pr. Geert Morlion) en pr. Guido Cooman (pastoor van Sint-Elisabeth en Sint-Jan en van de federatie Hoog-Kortrijk), samen met hun teams en kerkfabrieken een nota geschreven waarin alle parochiekerken aan bod komen: het gaat om een onderbouwde visie op het toekomstig gebruik en functie van de kerkgebouwen. Waar nodig wordt omschreven hoe gestreefd zal worden naar nevenfuncties (we delen als kerk een kerkruimte met een andere gebruiker). In sommige gevallen wordt een herbestemming (= deze kerk zal niet meer dienen voor katholieke eredienst) onderzocht.
‘Kerkenplan Kortrijk’ is een degelijk document (zie binnenkort op de decanale website) dat een kader schetst waarbinnen verder gewerkt kan worden. Het gaat om grote lijnen die worden uitgezet en die nu in de komende jaren concreet gemaakt zullen worden. Het valt echt te hopen dat de gesprekken die zullen gevoerd worden, in dezelfde positieve sfeer en verstandhouding waarin ‘kerkenplan Kortrijk’ is ontstaan, mogen verlopen.
Het kerkelijke leven wordt hertekend: op korte termijn zijn er in de gemeente Kortrijk nog vier parochiale entiteiten, bestaande uit geloofsgemeenschappen (die vroeger zelfstandige parochies waren). In de loop van de voorbije gesprekken is het kerkelijke leven altijd het belangrijkste geweest: hoe organiseren we de parochiepastoraal zodat het gelovige leven voldoende kansen krijgt om vitaal en relevant te zijn? Het bisdom heeft gekozen voor ‘pastorale eenheden’. Binnen deze beleidskeuze kwam dan de vraag: wat hebben we nodig aan kerkgebouwen om een levende kerk te herbergen?
(deken Geert Morlion)
Kerkenplan Kortrijk voor de Federatie Hoog-Kortrijk
[parochies St.-Rochus, H. Damiaan en St.-Theresia] en de parochies St.-Jan Baptist en St.-Elisabeth
[parochies St.-Rochus, H. Damiaan en St.-Theresia] en de parochies St.-Jan Baptist en St.-Elisabeth
Ten zuiden van de autostrade E17 (= tussen grens Kortrijk en autostrade)
Het stadsdeel Hoog-Kortrijk is nog in volle ontwikkeling wegens honderden huizen in aanbouw (rond Langwater, Boevekerke en Goed ten Houte) en bijgevolg is er een voorspelbare bevolkingstoename in dat deel van de Stad. Stad Kortrijk speelt hierop in door in te zetten op de wijkontwikkeling rond OC De Lange Munte. Als Kerk in Kortrijk willen we om gelijkaardige redenen ook in dat stadsdeel aanwezig blijven en inzetten op de pastorale toekomst aldaar. Tevens kan men de aanwezigheid van veel studenten (KULAK & VIVES) niet onbelangrijk noemen in deze pastorale realiteit. Daarom blijft een parochiale kerkplek noodzakelijk aan deze zijde van de E17.
1. Voor de Annexekapel St.-Theresia (‘t Hoge) van St.-Rochus bestaat de heel concrete opportuniteit tot herbestemming als ruimte voor de aanpalende school. Zij is vragende partij naar bijkomende ruimte, gezien de genoemde bevolkingstoename. Er is bovendien een levendige kerkende gemeenschap aldaar, welke bereid is samen te vieren op een andere plaats. Deze factoren versterken elkaar en daarom worden gesprekken over relocatie van de gemeenschap St.-Theresia best spoedig opgestart. De Kerkfabriek van St.-Rochus treedt als realisator van dit vernieuwende kerkproject op. Het diocesane beleid nam op 13/04/2018 het standpunt in dat er ten zuiden van de autostrade een kerkgebouw blijft en dat het opheffen van Sint-Theresia enkel mogelijk is mits een alternatief aldaar.
2. De openbare kapel op St.-Anna blijft als annexe van St.-Rochus bestaan voor de tijd dat ze wordt bediend door de paters salesianen. Nadien wordt ze een kapel/ruimte voor schoolgebruik en zullen er geen zondagsdiensten meer doorgaan.
Ten noorden van de Autostrade E17 (= tussen autostrade en spoorweg)
Op nauwelijks 4 km van elkaar werden bij de stadsuitbreiding van circa 1860 tot 1960 4 nieuwe parochies opgericht met 4 kerken. Op vandaag moet de pastorale werking in dit stadsdeel naar een grotere samenwerking en nieuwe eenheid groeien.
3. Stad Kortrijk denkt momenteel volop na over de toekomst van de site Loofstraat en Doorniksewijk. In die context ontstaan er nieuwe mogelijkheden en kansen voor de St.-Rochuskerk. Het pastorale leven rond en de liturgische aanwezigheid op zondag in die kerk zijn van die aard om de neven- of herbestemming van een deel van dat kerkgebouw op heel korte termijn in overweging te nemen. Hierbij kunnen de projecten zoals te Bissegem of Aalbeke ruimtelijk als voorbeeld dienen. Het verdwijnen van de liturgische functie (uit het kerkschip), betekent evenwel niet dat de rijke kerkelijke geschiedenis volledig wordt weggeveegd. Integendeel, in overleg wordt ten volle ingezet op de nieuwe mogelijkheden van de historische kerksite, met onder meer het behoud van een bepaalde beperkte stek voor de liturgie. In nauw overleg met de pastorale verantwoordelijken en beroep doend op externe expertise neemt de kerkfabriek van St.-Rochus hierin het initiatief en financiert.
4. Er blijft het engagement om de ontwijding van de H. Damiaankerk op korte termijn formeel verder te zetten, hoewel deze site en kerk voor pastorale activiteiten een belangrijk potentieel bezitten en in de eerstkomende jaren nodig zijn tot de hele St.-Rochussite een nieuwe invulling heeft gekregen.
5. De pastorale werking rond de St.-Janskerk is van die aard dat een kerkgebouw daar gerechtvaardigd blijft voor liturgische en andere activiteiten op middellange termijn. De kerk heeft bovendien omwille van haar cultuurhistorische waarde een beschermd statuut en leent zich, gelet op haar uitstekende akoestiek, heel goed voor concerten. Het engagement van de Kerkraad bestaat om er de volksdevotie rond de Zalige Broeder Isidoor een plaats te geven, indien daar naar wordt gevraagd.
6. Vanwege de pastorale werking rond de St.-Elisabethkerk wordt het voortbestaan als overzichtelijk gebouw met een liturgische functie op middellange termijn niet in vraag gesteld. Dit gebouw staat bovendien vaak ten dienste van allerlei terugkerende schoolpastorale initiatieven - ruimer dan alleen maar de liturgie -, én van de Interdiocesane Jeugddienst bisdom Brugge (bijv. Blok@Kerk). Ook andere ongebruikte ruimtes kunnen nog functioneler voor de pastoraal worden ingericht (voor de werking van vormselcatechese, acolieten, team…) in functie van het verdwijnen van de pastorale ruimtes op H. Damiaan.
7. De optie voor het behoud op middellange termijn van de St.-Janskerk (5) en de St.-Elisabethkerk (6) belet niet dat, op lange termijn, de herbestemming van één van beide kerken opnieuw ter sprake zal komen, nadat de hertekening van het pastorale landschap rond ’t Hoge, H. Damiaan en St.-Rochus is gebeurd.
(pastoor Guido Cooman)
Het Kerkenplan Kortrijk is geen eindpunt. Het is een document dat lijnen uitzet die de verdere evolutie van de Kerk in Kortrijk uittekent. We hopen dat het gesprek met de burgerlijke en kerkelijke overheden verder goed mag verlopen. We wensen dat binnen de vier entiteiten het gelovige leven een nieuwe impuls mag krijgen, ter ere Gods en in dienst van alle mensen.
(deken Geert Morlion)
